Geometri ve Sanat Çalıştayı, Türk-İslâm Geometrik Desen Sanatı İçin Eğitim Programı Başlatıyor

Türk-İslam mimarisinin geometrik desenleri, modern mimaride yeniden hayat bulurken, dijital cihazlar üzerinden yapılan kuralsız, yanlış çizimler konunun uzmanlarını harekete geçirdi. Geometrinin önemine ve sanatta kullanılmasının tarihine ışık tutulacağı Geometri ve Sanat Çalıştayı’nda mimarlar, ustalar ve zanaatkârlar için de  eğitim programları yer alıyor. Amacı geometrik desenlerin bilimsel verilerine ışık tutmak olan çalıştayın bu ayağında Osmanlı dönemi yapılarında yer alan geometrik desenlerin inşa metotları ve çağdaşı olan devletlerdeki uygulamalarla mukayeseli bir biçimde farkları ele alınacak. Bu desenlerin modern şehir mimarisinde kullanımına yönelik farkındalık oluşturulacak. 

İslâm mimarisinde hemen her coğrafyada uygulanmış geometrik desenler, bugün mimari yapılardan dekorasyona kadar günlük yaşamımızın birçok alanında karşımıza çıkıyor. Bilim tarihine farkındalığın arttığı günümüzde bilim ve sanatın kesiştiği bu alana farkındalık da ne yazık ki bilim ayağı kopuk bir biçimde projelere aktarılıyor. Konunun felsefi açılımı da ne yazık ki olması gerektiğinden uzak. Kent kimliği oluşturma niyetiyle de modern mimaride  birçok yapının cephesine giydiriliyor. Özellikle son yıllarda teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte bu geometrik ögelerin dijital cihazlar üstünden kolaylıkla resmedilmesi, farklı alanlarda kullanılmasına da imkân tanıyor. Ancak, yüzyıllar öncesinde bilimsel verilerden yola çıkarak pergel, cetvel gibi materyallerle yapılan bu çizimlerin şu an kuralsız bir şekilde yapılması hataların ortaya çıkmasına, dolayısıyla bilimden uzak çıktılara neden  oluyor. Buradan hareketle konunun uzmanları ile böyle bir çalıştay projesi hayata geçiriliyor. Geometri ve Sanat Çalıştayı, mimar, usta ve zanaatkârlar için hazırladığı eğitim programıyla geometrik desenlerin bilimsel verilerine ışık tutacak. Organizasyon komite başkalığını Dr. Serap Ekizler Sönmez’in yaptığı programda ilk gün konferanslar yer alacak. Konferanslarda geometri tarihi ve İrfanî düşünce bağlamı ve tarihsel süreç ele alınacak. Çalıştayla birlikte desenlerin modern şehir mimarisinde kullanımına yönelik farkındalık oluşturulurken, gelecek nesillere aktarılmasının da önünü açılacak. 

Konferansın haricinde, iki gün boyunca atölye dersleri yapılacak

22 Eylül’de başlayacak “Zanaat Ekseninde Osmanlı Eserlerinde Geometrik Desenler” konulu eğitim programı 3 gün sürecek. İlk gün, tüm güne yayılan konferanslarda yer alan konuşmacılar ve başlıkları şu şekildedir; Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu: “Matematik’i Anlamdan ve Büyüden Arındırmak: Hisâbî Matematiğin Yükselişi”, Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç: “Dönüş ve Daire: Sufi Düşüncede Manevî Geometri”, Doç. Dr. Elif Baga: "Mezopotamya'dan İslam Medeniyetine Geometrik Desenlerin Matematiksel Arka Planına Kısa Bir Bakış", Y. Mim. Saeid Shakouri: "Safavi Dönem Mimarisinde Geometrik Desenler ve Estetik Elemanlar", Dr. Serap Ekizler Sönmez: “Geometrik Strüktür Olarak Osmanlı Mimarisinden Desenler, İslâm Dünyası İçindeki Yeri.”

Sonraki 2 gün ise başvurular arasından seçilen katılımcılarla Serap Ekizler Sönmez ve Saeid Shakouri yürütücülüğünde her gün  sunum destekli atölyelerden oluşan eğitim yapılacak. 

Geometrik yüzey kaplama sistemleri alanında çalışan araştırmacı ve tasarımcı Dr. Serap Ekizler Sönmez, eğitim programına dair şu bilgileri paylaştı: “türkiye’de uzun yıllar hem akademi hem de piyasada çalışmalar yapan biri olarak çalışmalardaki sıkıntılı işler böyle bir çalıştayı elzem kıldı. Bir seri olarak düşündüğümüz bu çalıştaylarda bir ayağını güçlü bir biçimde bilime sağlam basan bir konunun bilim tarihinden bağımsız ele alınması düşünülemezdi. Konunun teoriik alt yapısı ile yeniden inşa edilmesi ve tarih boyunca uygulanmış örneklerin bir vesika gibi değerlendirilerek bu teorik yapı inşasının sağlam bir zemineoturtulması sağlanmalıdır. Vesika olarak değerlendirme ise ancak desenlerin geometrisinin sağlam analiz edilmesi ile mümkün olacaktır."

“Sanatın arkasındaki bilimsel verilere ışık tutacağız”

Araştırmacı ve Tasarımcı Sönmez, “Kıymetli hocalarımızın teveccühleriyle dahil oldukları konferanslarla daha anlamlı yapıya bürünen proje ile geçmişi gelecek nesillere aktarırken mimarların, ustaların ve zanaatkârların geometrik desenlerin arkasındaki bilimsel verilerin farkındalığı ile daha fazla sorumluluk üstlenmesini sağlayacağız. Böylece bu  sanatın modern yapılarda doğru bir şekilde uygulanmasının da önünü açacağız. Öyle ki, sanatın bilimsel temelleri üzerinde şu ana kadar çok az çalışma yapılmış olması ya da konunun yanlış metotlarla ele alınması zanaat ustalarına yol gösterici bir nitelik taşımasına engel oluyor. Geometri ve Sanat Çalıştayı ile bu meselelere katkıda bulunacak önemli bir adım attığımız gibi dünyada da bu yönüyle yapılmış ilk çalıştaydır” dedi. 

Geometrik desenlerin modern mimaride doğru bir şekilde kullanılmasını sağlıyor

Kendisinin de Anadolu Selçuklu başta olmak üzere farklı kültürlerdeki geometrik desenler üzerine çalışmalar yürüttüğünü aktaran Araştırmacı ve Tasarımcı Dr. Serap Ekizler Sönmez, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Mimari yapılar, İslam sanatının bel kemiğini oluşturuyor ve geometrik desenler bu yapıların önemli estetik ögelerinden biri olarak kabul ediliyor. Ben de tüm İslâm dünyasında tarihi eserleri tek tek fotoğraflayarak, eskizlerini çiziyor ve notlar alıyorum. Kaybolmaya yüz tutan nakışları kaydediyor, analiz ediyorum. Uzun yıllar 300 yıldır unutulmuş geleneği anlamak ve anlatmak adına yoğun bir çalışma içerisindeyim. Sanırım özellikle son 10 yıldır eğitimlerimle ve yayınlarımla bu alana farkındalık oluşmaya başladı. Gerçekleştireceğimiz bu eğitim programıyla birlikte de zanaatkârlar ve mimarlarla bir araya gelerek bilim ve sanatın kesişimini birlikte irdeleyeceğiz.”