Her 100 gençten 43’ü başka bir ülkeye yerleşmek istiyor

Türkiye’deki gençlerle ilgili en kapsamlı araştırmalardan biri olan ve literatüre “Ev Genci” kavramını kazandıran Gençliğin İyi Olma Hali Raporu’nun beşincisi yayımlandı. Habitat Derneği tarafından hazırlanan rapor, yaşamından memnun olan gençlerin oranının son 5 yıldır düştüğünü ve bu yıl %46’ya gerilediğini ortaya koydu.

Habitat Derneği’nin Infakto RW ortaklığıyla gerçekleştirdiği Gençliğin İyi Olma Hali Raporu’nun beşincisi yayımlandı. Rapor, yaşamından memnun olan gençlerin oranı %45,6’ya gerilediğini gösterirken, gençlerin yaşam memnuniyetinin beş yıldır düşüş eğiliminde olduğunu ortaya koydu.

Raporda öne çıkan bulgular, Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır ve Infakto RW’nin Kurucusu Prof. Dr. Emre Erdoğan’ın katılımıyla Facebook İstasyon’da düzenlenen toplantı ile değerlendirildi.

2017’den bu yana iki yılda bir yürütülen araştırma, 8 Mart-8 Nisan 2023 tarihleri arasında Türkiye’deki kentsel genç nüfusu temsil eden 28 farklı ilde, 18-29 yaş arası 1.228 gençle yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirildi. Raporun en önemli bulgularından biri, yaşamdan memnuniyet ve geleceğe dair umutların, büyük oranda istihdam koşullarından etkilendiğini gösterdi. 2017 yılında yaşamdan memnun olan gençlerin oranı %70,8 olarak kaydedilirken, bu yılki araştırmada bu oran %45,6 olarak ölçüldü. Gelecekten umutlu olduklarını belirten gençlerin oranı ise %43,7’ye geriledi. 2017 yılında bu oran %66,6 olarak ölçülmüştü.

Memnuniyetin en düşük olduğu grup iş arayan gençler 

Türkiye’deki gençlerle ilgili en kapsamlı araştırmalardan biri olan rapor, 18-24 yaş grubunda yer alan ve çeşitli nedenlerle ne eğitimde ne de istihdamda olan gençleri ifade eden “ev genci” kavramını literatüre kazandırmıştı. Ev gençlerinin memnuniyet oranı bu yıl %46,4 olarak tespit edildi. Çalışan gençlerin yaşamdan memnuniyet oranı %47,1, öğrencilerin %51,8 iken yaşam memnuniyeti en düşük olan grubun iş arayan gençler olduğu tespit edildi. İş arayan gençlerin yalnızca %28’i hayatlarından memnun olduğunu belirtti. 

Gençlerin istihdam koşullarının yaşamdan memnuniyet ve geleceğe dair umutlarını önemli ölçüde etkilediğine dikkat çeken Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır; “Dijitalleşen dünyayla uyumlu, sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen güçlü ortaklıklar temelinde, toplumsal kapasiteyi geliştiren etki odaklı projeler üreten bir sivil toplum kuruluşuyuz. Yürüttüğümüz birçok projede, gençlerin 21. yüzyıl becerileriyle donatılmalarına odaklanıyoruz. Türkiye’nin 81 ilinde 5 binden fazla gönüllümüzle aktif ve yoğun çalışmalar yürütüyor, onların sahadaki etkisini ölçmeyi önemsiyoruz. Gençliğin İyi Olma Hali çalışması hem kendi çalışmalarımız hem de gençlere yönelik çalışmalar yürüten, gençleri bir paydaş olarak benimseyen tüm kurumlar açısından gençleri anlamak için çok önemli bir araştırma. Önceki yıllardaki araştırmalarda da gördüğümüz üzere memnuniyeti belirleyen birincil faktör çalışma durumu. Eğer Türkiye, gençleri için doğru fırsatları yaratabilirse ve onları geleceğin yüksek getirili iş pozisyonlarına hazırlamak için eğitimlerine yeterli yatırımı yaparsa, demografik fırsat penceresini etkin bir şekilde kullanmış olur. Ama eğer bu fırsat kötü yönetilirse, ülkede ciddi oranda işsizlik, yoksulluk ve sosyal huzursuzluk baş gösterebilir.” dedi. 

Infakto RW kurucu ortağı Prof. Dr. Emre Erdoğan, gençlerin geleceğe dair daha umutsuz olmalarının iş bulamamalarıyla yakından alakalı olduğunu dile getirerek; “İş aramak için tanıdık gerektiğini düşünüyorlar; kurumsal dünyada iş aramayı bilmiyorlar. İş dünyasında yer edinmek için yeni beceriler konusunda bilgili değiller.” diye açıkladı. Yurt dışında gelecek hayali kurmalarının temel sebebi ise Türkiye’de özgürlükler ve yaşam tarzı konusundaki algıları.” diye ekledi.

Gençlerin %35,8’inin geliri 3 bin TL’nin altında 

Gençlerin maddi durumlarından memnun olma durumları da raporun ilk yayımlandığı 2017’den bu yana düşüş eğilimi gösterdi. Bu yıl maddi durumlarından memnun olan gençlerin oranı %38,3 olarak ölçülürken, gençlerin %35,8’inin aylık kişisel gelirinin 3 bin TL ve altında olduğu görüldü. 2017’de 5 gençten birinin maddi durumunu kötü olarak tanımladığı bilinirken, bu oran 2023’te %36,7’ye çıktı. Rahat bir hayat sürebilmek için gençlerin en az toplam gelir beklentisi, %39,3 oranıyla 9.000 – 18.000 TL iken %45,2 oranıyla 18.000 TL ve üstü olarak kaydedildi.

Gençler için en büyük sorun enflasyon ve işsizlik

Gençlere göre karşılaştıkları en önemli sorun enflasyon ve hayat pahalılığı, ikinci sıradaysa işsizlik ve iş bulamamak geliyor. Üçüncü sırada kiraların yüksek olması, dördüncü sırada da sokaklardaki şiddet ön plana çıkıyor. Bu sorunlar arasında oy verirken en fazla dikkate alacakları sorunun enflasyon ve hayat pahalılığı olduğu da araştırma çalışmasında ortaya çıkan sonuçlardan biri. İkinci sırada işsizlik ve istediği gibi bir iş bulamamak geliyor.

Gençlerin oy verirken en fazla dikkate alacakları sorunlar siyasi tercihlerine göre farklılık gösteriyor.  Cumhur İttifakı’na oy verecek gençler kiraların yüksekliği ve terör saldırılarını diğer ittifaklara göre daha yüksek oranda belirtmişken, Millet İttifakı seçmenleri arasında ise enflasyon ve hayat pahalılığı, eğitimini yarıda bırakmak ve üniversite eğitiminin niteliksizliği yine diğer ittifaklara göre daha yüksek.

Gençlerin siyasal katılım düzeyi düşük

Gençlerin siyasal katılım düzeylerinin düşük olduğu da araştırma sonuçlarında görülüyor: Oy kullanmak en yaygın katılım biçimiyken, gençler arasında bir partinin üyesi olanların oranı %5,1, kampanyalarda aktif rol oynayanların oranı %7,1 ve mitinge katılanların oranıysa %25,5. Bu rakamlar gençler arasında geleneksel katılım yollarına başvurmanın yaygın olmadığını gösteriyor.

Gençlerin geleneksel olmayan katılım biçimlerinde de pek aktif olmadığını söyleyebiliriz. Bir boykot eylemine katılanların oranı %12,5, toplu yürüyüşlere katılanların oranı %12,1 ve herhangi bir ürün ya da hizmeti toplu olarak boykot edenlerin oranıysa %12,5. Bu rakamlar geleneksel olmayan katılımın da yaygın olmadığına işaret etmekte. Gençlerin internet üzerinde gerçekleştirilen protesto eylemine katılma eğilimleri düşük olduğundan, bu fırsatın da yaygın olarak kullanılmadığını görülüyor.

4 gençten biri depremlerde kayıp yaşadı

Bu yıl örneklem kapsamı 16 ilden 28 ile çıkarılan rapor, gençlerin depremden etkilenme oranına da ışık tuttu. Buna göre 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ve çevre illerde yaşanan depremlerde, arkadaşlarını kaybedenlerin oranı %19,2, aile ve/veya akrabalardan kayıp verenlerin oranı %8,5, eğitimine ara vermek/kaydını dondurmak zorunda kalanların oranı %3,7 ve taşınmak zorunda kalanların oranı %3,2 olarak belirlendi.

Gençler yüz yüze eğitimi tercih ediyor

Yüz yüze ve uzaktan eğitim karşılaştırmasında, 10 gençten 9’unun yüz yüze eğitimi daha faydalı bulduğunun görüldüğünü ve öğrencilerin önemli bir bölümünün son dönemde online ortama taşınan eğitimden memnun olmadığının altını çizen Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, değerlendirmelerini şu ifadelerle sonlandırdı: “Raporun sonuçlarına göre, yüz yüze ve uzaktan eğitim arasında karşılaştırma yapıldığında, gençlerin %90,9’u yüz yüze eğitimin daha faydalı olduğunu düşünüyor. Ayrıca, online eğitim sürecinde öğrencilerin önemli bir bölümünün öğrenme zorluklarıyla karşı karşıya kaldıkları da raporda vurgulanıyor Pandemi sürecinde, öğrencilerin online eğitim deneyimi yaşamaları gerekiyordu. Ancak, gençlerin eğitim kalitesinin artırılması ve psikolojik sağlıklarının korunması için yüz yüze eğitimler çok önemli. Raporumuzun sonuçlarına göre, gençlerin çok büyük çoğunluğu yüz yüze eğitimden memnun kalıyor.”