Türk Devletleri Teşkilatı Bakanlar Toplantısı İstanbul’da Yapıldı

Yakut Mısırhanlı

Türk Devletleri Teşkilatı  (TDT) Ticaret ve Ekonomiden Sorumlu 12. Bakanlar Toplantısı marjında Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği tarafından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde  İstanbul’da yapıldı.

İstanbul Hilton Bomonti Otel’de gerçekleşen toplantı ’Türk Dünyası İş ve Yatırım Forumu’’ şeklinde düzenlendi. 

Forumu giriş konuşmasıyla açan TOBB başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu şunları söyledi: ’ Doğal kaynaklara sahip olma kalkınma için tek başına yeterli değildir, bizler de ekonomik yapımızı çeşitlendirmeli ve geliştirmeliyiz. Ülkelerimizi, halklarımızı daha zengin kılmanın tek yolu sanayiyi geliştirmekten ve ticaret hacmini arttırmaktan geçer. Ticarette önemli konulardan biri de gümrük geçişleridir. Bizim coğrafyamızda, kara gümrük kapılarının önemi çok büyük, Ticaret Bakanlığımızın onayı ve destekleri sayesinde TOBB olarak, bunları yenileme ve işletme konusunda, büyük tecrübemiz ve başarımız var. Yaptığımız projeler, Birleşmiş Milletler tarafından da başarı hikayesi olarak kabul edildi ve dünyaya örnek gösterildi.

 Önem verdiğimiz bir diğer konu girişimciliktir, girişimciliği artırmak ve özel sektörü geliştirmek suretiyle, 2 alanda küresel bir başarıya imza attık. Turizmde de son 30 yılda, büyük ilerleme gösterdik, dünyanın ilk 5 turizm destinasyonu arasına girdik, yurtdışı müteahhitlik sektöründe, dünyada 2. sıraya yükseldik.’

İKİLİ SERBEST TİCARET VEYA TERCİHLİ TİCARET

Hisarcıklıoğlu konuşmasına şöyle devam etti.: ‘Türk Devletleri Teşkilatını oluşturan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye ile gözlemci üyeler KKTC, Macaristan ve Türkmenistan; yaklaşık 1,3 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğe, 856 milyar dolarlık dış ticaret hacmine ve 174 milyonluk nüfusa sahiptir. Sadece bu rakamların bile, bir araya gelindiğinde, nasıl büyük bir küresel güce dönüşebileceklerini gösteriyor. Bu gücü harekete geçirmek için, önce aramızdaki iktisadi entegrasyonu güçlendirmeliyiz, ikili serbest ticaret veya tercihli ticaret anlaşmalarını tamamlamalıyız. Bizim bakanlarımızdan ricamız önümüzü açmaları. Türkiye olarak, biz bunu Azerbaycan ve Özbekistan ile gerçekleştirdik. Hizmetler ticareti ve yatırımlar alanında serbest ticaret anlaşması çalışmalarının tamamlanması gerekir. Dijital Ekonomi alanındaki Ortaklık Anlaşması çalışmaları müzakerelerinin de kısa sürede somut bir anlaşmayla sonuçlanmasını bekliyoruz. Biz de önce, ülkelerimiz arasındaki ticari engelleri kaldırmalı, birbirimizle ticareti artırmalıyız. Sonuç olarak, AB benzeri bir bütünleşme başarı hikâyesini, biz de yazmalıyız. Kadın ve genç girişimcileri yönlendirmeliyiz, yatırımcıları ülkelerimize çekmek için, uluslararası standartta bir “Tahkim” imkânı sağlamalıyız. Biz Türkiye olarak, tahkim sistemini getirdikten sonra, yılda 1 milyar dolar olan FDI girişi, 10 milyar dolarları geçti. İşte bu vizyonla, sizlerle birlikte İstanbul’da, İslam İşbirliği Teşkilatı Tahkim Merkezini kurduk. Hep birlikte buradan yararlanmalıyız. Hazar Denizi gibi, çok önemli bir geçiş noktasını, daha aktif ve daha az maliyetli şekilde kullanmalıyız. Trans-Hazar Doğalgaz boru hattının inşasına bir an önce başlamamız gerekir. Azerbaycan ile Türkmenistan arasındaki işbirliğinden oldukça memnunuz. Rusya Ukrayna savaşı da gösterdi ki, Türkmenistan-Azerbaycan doğalgaz boru hattı çok daha önemlidir. Türk Devletler Teşkilatını ve Birliğimizi, bu hedefe ulaşmamızı sağlayacak, stratejik önemde adımlar olarak görüyorum. Böylece, aramızdaki dayanışma daha da artacak ve yeni işbirliği imkanları gelişecektir. İnanıyorum ki, el ele verirsek, hükümetlerimiz ve iş dünyası birlikte çalışırsa, yeni başarı hikayelerini, Türk Dünyası da yazacaktır”.

AZERBAYCAN EKONOMİ BAKAN YARDIMCISI ELNUR ALİYEV

Toplantıda konuşan Azerbaycan Ekonomi Bakan Birinci Yardımcısı Elnur Aliyev Türk Devletleri arasındaki ilişkilerin - ortak tarih, kültür ve değerlerin geliştirilmesinde ülkelerimizin temsil olunduğu kurumların, özellikle Türk Devletleri Teşkilatının önemli rolünü vurguladı. O Azerbaycan'ın Teşkilata üye ülkelerle ortaklığının diğer alanların yanı sıra ekonomik ve ticari alanda da genişlediğini kaydetti ve söyledi ki, son zamanlar ulaşım-transit, yatırım, dijitalleşme ve diğer alanlarda iş birliğini güçlendirmeye yönelik girişimler de artmaktadır. Bakan yardımcısı onu da vurguladı ki, bu bağlamda Türk Yatırım Fonu, Türk Ticaret Evi'nin oluşturulması, ticaret işlemlerinin kolaylaştırılması, dijital ticaret, ülkelerimizin serbest ekonomik ve sanayi bölgeleri arasında işbirliği platformunun oluşturulması ekonomik kalkınmanın genişletilmesinde önemli girişimlerdir.

Forumda konuşan Ekonomi Bakan Birinci Yardımcısı, Aliyev küreselleşen dünyanın sorunlarının çözümünde Türk Devletlerinin bölge faaliyetinin önemini vurguladı. Aliyev Türk Devletlerinin yürüttüğü iş birliği ve ortak yatırımların bölgenin ulaştırma ve ticaret dinamiklerini aktif olarak etkilediğini, bu bağlamda Zengezur koridorunun ekonomik verimliliğinin tartışılmaz olduğunu özellikle vurguladı.

Bakan yardımcısı Teşkilata üye ülkelerin ticaret ve yatırımları, altyapı, ulaştırma, tarım, turizm, alternatif enerji ve diğer alanlarda ortaklığın derinleştirilmesi için büyük bir potansiyel bulunduğunu, Türk Yatırım Fonu'nun kurulmasının ortak projelerin finanse edilmesi ve üye ülkeler arasında gelecekteki iş birliğinin güçlendirilmesi açısından önemli fırsatlar vaat ettiğini bildirerek konuşmasına son verdi.

TİCARET BAKANI ÖMER BOLAT’IN KONUŞMASI

Toplantıda konuşan Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Ömer  Bolat, Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde, ortak tarih ve kültür ile dostluk ve kardeşlik temelinde yürüttükleri ilişkileri ve iş birliğini her geçen gün geliştirmeye devam ettiklerini söyledi, küresel düzeyde yaşanan savaş ve çatışmalar, Kovid-19, iklim değişikliği ve son dönemde artan doğal afetlerin ortaya çıkardığı zor bir yüzyılın ilk çeyreğini geride bırakacaklarını dile getirdi. Bakan Bolat, yaşadıkları bu tecrübelerin, küresel sorunlarla baş etmede iş birliklerinin önemini ortaya koyduğunu kaydederek, sözlerine böyle devam etti: "Türk Devletleri Teşkilatı, bu konjonktürde ortaya koyduğu vizyon, projeler ve faaliyetlerle artık önemli bir güç merkezi haline gelmiştir. Üyelerinin kaynakları, güçleri ve vizyonları ile dünyadaki gıda ve enerji krizleri ile baş etmede, jeostratejik konumlarıyla dünyanın en önemli lojistik kanalları üzerinde bulunma noktasında artık Türk Devleti Teşkilatı kilit bir öneme sahiptir. Biz kardeş ülkeler bir arada ortaklık temelinde güç birliğimizi, iş birliğimizi, dayanışmamızı ve entegrasyonumuzu güçlendireceğiz ve artıracağız." O, TDT üye ve gözlemci ülkeler arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi noktasında ilgili devlet başkanlarının kararlılığına işaret ederek, TDT'nin iş birliğini artırmak için mükemmel bir platform sunduğunu söyledi. Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması'nın (DEPA) Kasım ayındaki Liderler Zirvesi'nde imzaya hazır hale getirileceğini kaydeden Bolat, şu bilgileri verdi: "Böylece dijitalleşen dünyanın gerekliliklerine uygun, ticari faaliyet yürütmemize önemli katkı sunulacaktır. Öte yandan, Liderler Zirvesi'nin akabinde Sayın Cumhurbaşkanlarımız tarafından Kazakistan'ın Türkistan şehrinde kurulan 'TURANSEZ Özel Ekonomi Bölgesi'nin açılışı da yapılacaktır. Endüstri bölgeleri konusunda atılan en önemli adımlardan biri olan TURANSEZ, ülkelerimiz arasındaki ticarete olumlu katkılar sunacaktır." Bolat, TDT üye ve gözlemci ülkeler arasındaki mal ve hizmet ticaretinin ve karşılıklı yatırımların artırılması noktasındaki çalışmalardan bahsederek, bu faaliyetleri etkin bir şekilde yürütmeye devam edeceklerini söyledi. Ticaret Bakanı, TDT olarak, 170 milyonu aşan genç nüfus, 1,5 trilyon doları aşan milli gelir, 1,2 trilyona yaklaşan toplam ticaret hacmi ile dünya ekonomisinde önemli bir güce sahip olduklarının altını çizdi. "TDT ailemiz, yeni ülkelerin katılımıyla birlikte genişlemekte ve güçlenmektedir." diyen Bolat, Macaristan ve Türkmenistan'dan sonra KKTC'nin de geçen sene gözlemci üye olmasının teşkilatı güçlendirdiğini söyledi. Özellikle, küresel ticaretin yavaşladığı, büyümenin geçen yılki yüzde 5,2 seviyesinden, 2023 yılında yüzde 2 veya altına düştüğü uluslararası ticaret ortamında bizlerin hükümet olarak ve sizlerin iş dünyası olarak ortaya koyacağı iş birliklerinin sinerjisiyle bir atılım dönemi inşa edeceğiz." ifadelerini kullandı. Teşkilatın gözlemci üyeler dahil toplam ihracatının 2022'de 537 milyar doları aştığını dile getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu: "Teşkilatımıza üye ülkelerin 2022 yılında kendi aralarındaki ihracat toplamı ise yaklaşık 33 milyar dolara yükselmiş olup üye ülkelerin dünyaya toplam ihracatlarının yüzde 6'sını oluşturmaktadır. Bölge ülkeleri arasındaki ticaretin gelişimini memnuniyetle karşılamakla beraber, kesinlikle yeterli görmediğimizi belirtmek istiyoruz. Bu rakamları daha yükseklere çıkarma noktasında bakan arkadaşlarımızla bu sabah konuştuk, tartıştık. Teşkilat üyeleri arasındaki ihracatın toplam ihracatlarından aldığı payı 2030 yılına kadar en az yüzde 10'a yükseltme konusunda önemli bir hedef belirledik." Ömer Bolat, bugüne kadar toplam değeri 219 milyar doları aşan yaklaşık 5 bin 500 projeyle bölge ülkelerinin altyapı ve üstyapısının gelişmesine katkı sunduklarını belirterek, "Önümüzdeki dönemde de TDT olarak ticari ve ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesi, firmalarımızın yatırımlarımızın karşılıklı olarak artırılması ve müteahhitlik alanındaki çalışmaların da artırılması en önemli gündemlerimiz arasındadır." diye konuştu. Orta Koridor başta olmak üzere ticaret yollarının daha etkin kullanılmasını sağladıklarını dile getiren Bolat, jeostratejik konumlarının, güçlerinin ve ortaklıklarının üzerinde yükselen yeni dönemde, lojistik ve enerjide daha güçlü iş birlikleri kurma kararlılığında olduklarını vurguladı. Bolat, sahip oldukları doğal kaynakların ve gücün esas kaynağı olan beşeri sermaye sayesinde bulundukları coğrafyanın küresel piyasadaki etkinliğini daha da artıracaklarını söyledi. Küresel risk ve sınamalardan en az etkilenecek bir ekonomik alan tesis edeceklerini kaydeden Bolat, "Bu alanda, ortak köklerimizden, tarihimizden ve değerlerimizden beslenen kadim kardeşliğimizi, liderlerimizin ortaya koyduğu vizyonla birlikte iş birliklerine çevirecek olan siz iş insanlarımız olacaktır Sizler bu dünyada yalnızca ticaret erbabı olarak değil, ülkelerimizin gönüllü ticaret elçileri olarak da faaliyet gösteriyorsunuz." şeklinde konuştu.