Kültür harcamalarında büyük sıçrama: 2024’te rekor seviyeye ulaşıldı

Kültür ekonomisi büyüyor

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı son verilere göre, kültür harcamaları 2024 yılında 408 milyar 339 milyon lira seviyesine çıkarak önceki yıla göre %83,3’lük artış gösterdi. Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı ise %0,9 olarak hesaplandı.

Toplam harcamaların yaklaşık yarısı, %49,1 ile genel devlet tarafından gerçekleştirildi. Devletin kültür alanına ayırdığı kaynak, bir önceki yıla kıyasla %76,1 artarak 200 milyar 369 milyon liraya ulaştı. Bu bütçenin:

• %67,8’i merkezi yönetim,

• %17,7’si kültürel miras,

• kalan bölümü ise sahne sanatları, yayıncılık ve kültürel altyapı yatırımları için kullanıldı

Hane halkı kültür harcamalarında hızlı artış

2024’te kültür alanında en dikkat çekici yükseliş, hane halkı cephesinde yaşandı. Vatandaşların kültür tüketimine ayırdığı bütçe %91,5 artarak 203 milyar 807 milyon liraya çıktı.

Hane halkı harcamalarının dağılımında :

• Bilgi işlem ekipmanları: %25

• Kültürel hizmetler: %24,3

• Kitaplar: %18,1

en yüksek payı alan kalemler oldu.

Kültür sektöründe üretim gücü artıyor

Kültürel alanlarda faaliyet gösteren işletmelerin ürettiği katma değer, faktör maliyeti üzerinden %73,9 artışla 188 milyar 547 milyon liraya yükseldi.

Katma değerin sektörel dağılımı şöyle gerçekleşti:

• %20,7 – Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması

• %13,1 – Sinema, video, televizyon programı üretimi; ses kaydı ve müzik yayımcılığı

• %11,6 – Mimarlık ve teknik tasarım faaliyetleri

Kültürel dış ticarette büyüme ivmesi

Kültürel ürünlerin dış ticareti de 2024’te hız kazandı.

• Kültürel mal ihracatı: %8,1 artışla 9,8 milyar dolar

• Kültürel mal ithalatı: %166 yükselişle 7,3 milyar dolar

Oldu.

Hem ihracat hem ithalatta en büyük pay el sanatları ürünlerine ait oldu.

Toplam dış ticaret içinde kültürel mal ihracatının payı %4,2, ithalatın payı ise %2,3 olarak kaydedildi.

Kültürel istihdam 1 milyona yaklaştı

2024’te kültürel istihdam %6,5 artarak 957 bin kişiye çıktı. Bu sayı, Türkiye’de toplam istihdamın %2,9’unu oluşturuyor.

İstihdam yapısının detayları:

• Erkek oranı: %52,2

• Kadın oranı: %47,8

• Yükseköğretim mezunu: %45,4

• Lise altı eğitim düzeyi: %30,5

• Lise ve dengi okul mezunu: %24,1

Mesleki dağılımda :

• %32,6 – El sanatları çalışanları

• %19,2 – Mimarlar, şehir plancıları, harita mühendisleri, tasarımcılar

• %8,2 – Yazarlar, gazeteciler, dilbilimciler

Kadın istihdamının en düşük olduğu alan sanat, kültür ve mutfakla ilgili yardımcı profesyonel meslekler (%28,2) olurken; en yüksek olduğu alan diğer dil öğretmenleri (%77,7) olarak belirlendi..